Pracodawca jest obowiązany w szczególności zapewniać bezpieczne i higieniczne warunki pracy oraz prowadzić systematyczne szkolenie pracowników w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy (art. 94 pkt. 4 K.p.). Jak stwierdził Sąd Najwyższy w wyroku z dn. 13.09.2016 r. (sygn. akt III PK 146/15), zawinione uchybienia pracodawcy w zakresie bezpieczeństwa pracy, pozostające w związku przyczynowym z zaistniałą szkodą, mogą prowadzić do ziszczenia się dyspozycji art. 415 K.c. Kwalifikacja tego rodzaju nie jest możliwa bez wcześniejszego zakreślenia granic obowiązku pracodawcy. Wyznacza on bowiem bezprawność czynu, która polega na wykroczeniu poza obowiązujący porządek prawny. Pracodawca zobowiązany jest nie tylko do realizowania powszechnie obowiązujących przepisów bhp, jego zadanie sprowadza się również do zagwarantowania faktycznego bezpieczeństwa. 

 

Kontekst ten stanowi perspektywę weryfikacji bezprawności zachowania pracodawcy, a pośrednio do zakreślenia związku przyczynowego występującego między jego zachowaniem a szkodą, którą doznał pracownik. Skontrolowanie winy zatrudniającego jest możliwe dopiero po przypisaniu mu bezprawności. Konkretyzacja obowiązków pracodawcy występuje w rozporządzeniu z dn. 26.09.1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. 

 

Zgodnie z § 30 rozporządzenia – w pomieszczeniach pracy należy zapewnić temperaturę odpowiednią do rodzaju wykonywanej pracy (metod pracy i wysiłku fizycznego niezbędnego do jej wykonania) nie niższą niż 14 °C, chyba że względy technologiczne na to nie pozwalają. W pomieszczeniach biurowych i tych, w których jest wykonywana lekka praca fizyczna, temperatura nie może być niższa niż 18°C. Przepis ten ma szczególne znaczenie w okresie jesienno-zimowym, albowiem często pracodawcy mają kłopot z jego realizacją i nie zapewniają odpowiedniej temperatury w pracy. Tymczasem jak stwierdził Naczelny Sąd Administracyjny w Białymstoku (do 31.12.2003 r.) odstąpienie przez pracodawcę od wykonania obowiązku zapewnienia pracownikom odpowiedniej temperatury w pomieszczeniach pracy może być usprawiedliwione względami technologicznymi, a nie jego sytuacją ekonomiczną. W konsekwencji, jeżeli tylko względy technologiczne na to pozwalają, pracodawca winien bezwzględnie stosować się do cytowanych norm prawnych. Należy jednak zwrócić uwagę,

że kwestia względów technicznych nie odnosi się do pracowników zatrudnionych w pomieszczeniu biurowym – w stosunku do nich w każdym wypadku pracodawca winien zapewnić temperaturę nie niższą niż 18 °C. 

 

Dodatkowo należy wskazać na treść art. 304 § 1 K.p. pracodawca jest obowiązany zapewnić bezpieczne i higieniczne warunki pracy osobom fizycznym wykonującym pracę na innej podstawie niż stosunek pracy w zakładzie pracy lub w miejscu wyznaczonym przez pracodawcę, a także osobom prowadzącym w zakładzie pracy lub w miejscu wyznaczonym przez pracodawcę na własny rachunek działalność gospodarczą. Cytowany przepis jest wyrazem niewielkiej, ale jak się wydaje postępującej, ekspansji przedmiotowej prawa pracy. Obejmuje ona osoby wykonujące pracę na innej podstawie niż stosunek pracy, osoby prowadzące działalność gospodarczą na rzecz pracodawcy oraz studentów i uczniów odbywających zajęcia na terenie zakładu pracy. Tendencja ta jest zgodna z art. 66 ust. 1 Konstytucji RP dającym wszystkim (nie tylko pracownikom) prawo do bezpiecznych i higienicznych warunków pracy. W takiej sytuacji są bezrobotni odbywający staż na podstawie ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. 

 

Powyższe obwarowane jest sankcją wykroczeniową dla pracodawcy. Mianowicie w myśl art. 283 § K.p. kto, będąc odpowiedzialnym za stan bezpieczeństwa i higieny pracy albo kierując pracownikami lub innymi osobami fizycznymi, nie przestrzega przepisów lub zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, podlega karze grzywny od 1000 zł do 30 000 zł.

 

Łukasz Wocławek

CDO24 Centrum Ochrony Prawnej  

 

źródło: Tygodnik Śląsko - Dąbrowski NSZZ "Solidarność"