W chwili w której otrzymaliśmy odpowiedź na nasze wystąpienie dotyczące niezgodnych z zapisami Zakładowego Układu Zbiorowego Pracy nawiązywania kolejnego stosunku pracy na czas określony, postanowiliśmy się do niej odnieść, przypominając genezę powstania cytowanych zapisów. Jako współtworzący w ówczesnym czasie treść porozumienia w którym po raz pierwszy znalazły się cytowane zapisy pragniemy podkreślić ideę jaka tym zapisom przyświecała i w jaki sposób prawidłowo winny być interpretowane.

 

Nie zgadzamy się z sugerowaną w ostatnim piśmie pracodawcy interpretacją ww. postanowienia ZUZP, w której pracodawca obecnie punkt ciężkości próbuje zwrócić w kierunku „dobra zakładu pracy” czy też „dobra spółki”, jako przesłanki do odmowy złożenia pracownikom oferty zatrudnienia na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony w oparciu o ww. postanowienie ZUZP.

 

Nie negując powyżej wskazanych wartości, pragniemy jednak podkreślić, iż nie stanowią one i nigdy nie stanowiły dyrektywy interpretacyjnej w praktyce stosowania  § 5 ust. 7 ZUZP. Intencją stron – sygnatariuszy ZUZP było podkreślenie wyjątkowości sytuacji, w której pracodawca posiada możliwość nieskładania pracownikowi oferty pracy na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony po przepracowaniu 1 roku u pracodawcy. 

 

W tym miejscu pragniemy przypomnieć genezę ww. postanowienia ZUZP. Powyższe rozwiązanie stanowiło bowiem przedmiot i efekt wielomiesięcznego sporu zbiorowego prowadzonego przez nasze organizacje związkowe w trybie ustawy o rozwiązywaniu sporów zbiorowych. Spór zakończony został zawarciem porozumienia z pracodawcą w trybie ww. ustawy pod koniec 2013 r. Zgodnie z ww. porozumieniem w § 1 ust. 1 przewidziano: „Pracodawca złoży pracownikom zatrudnionym na podstawie umowy o pracę na czas określony, zatrudnionych w chwili zawarcia porozumienia u Pracodawcy co najmniej 1 rok, oferty zmiany rodzaju umowy o pracę z umowy z zawartej na czas określony, na umowę zawartą na czas nieokreślony za wyjątkiem tych przypadków, w których zatrudnienie takie byłoby nieuzasadnione lub niecelowe, w tym także z uwagi na zarzut nieprawidłowego wykonania/wykonywania obowiązków pracowniczych”.

 

Przewidziano zatem analogiczny mechanizm jak w obecnie obwiązującym § 5 ust. 7 ZUZP. Intencją stron było wprowadzenie takiego rozwiązania, które powodowało obowiązek złożenia przez pracodawcę wszystkim zatrudnionym wówczas pracownikom na podstawie umowy o pracę na czas określony, oferty zatrudnienia podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony po osiągnięciu okresu 1 roku zatrudnienia. Żeby złagodzić automatyzm przewidzianego rozwiązania, zgodzono się w drodze kompromisu na wprowadzenie wyjątku od tej zasady. Zastosowano jednocześnie swoistą klauzulę generalną w postaci „nieuzasadnionego lub niecelowego zatrudnienia, w tym także z uwagi na zarzut nieprawidłowego wykonania obowiązków pracowniczych”. Zdecydowano się wspólnie na taki krok zdając sobie sprawę, iż nie jest możliwym przewidzenie jak i precyzyjne wyliczenie w kazuistyczny sposób wszystkich możliwych sytuacji, w których pracodawca byłby uprawniony do odstąpienia od składania oferty zatrudnienia na czas nieokreślony. 

 

Jednocześnie wspólną intencją stron była daleko idąca zawężająca interpretacja tego sformułowania, tak aby jedynie pracownicy, którzy naruszyli porządek pracy, najlepiej potwierdzony zastosowaną karą porządkową nie mogli skorzystać z przewidzianego mechanizmu. Co więcej, pierwotne brzmienie w. postanowienia przewidywało wręcz, iż pracodawca będzie mógł odstąpić od składania ofert jedynie tym pracownikom, którzy ukarani zostali karą porządkową w rozumieniu kodeksu pracy. 

Praktyka stosowania ww. porozumienia w pierwszych miesiącach 2014 r. pokazała w pełni wspólny zamiar i cel stron wskazany powyżej. Praktycznie wszyscy pracownicy, (z naprawdę tylko nielicznymi wyjątkami, szczególnie uzasadnionymi), otrzymali wówczas ofertę zatrudnienia na podstawie umowy  o pracę na czas nieokreślony. Nie budziło wówczas wątpliwości pracodawcy, iż jedynie konkretne i udokumentowane zarzuty stawiane pracownikowi w związku z jego dotychczasowym zatrudnieniem mogą stanowić podstawę do niezłożenia ww. oferty. Nadto praktyką było przedstawienie tych zastrzeżeń pracownikowi jak i organizacji związkowej reprezentującej danego pracownika, którzy mogli zająć stanowisko w danym przypadku.

 

Dlatego sprzeciwiamy się obecnej praktyce polegającej na automatycznym wręczaniu pracownikom drugiej umowy o pracę jako kolejnej na czas określony jako wprost sprzecznej z ww. postanowieniem ZUZP. To samo dotyczy wspominanej w dotychczasowej korespondencji praktyki, iż  pracownik powinien zgłosić na piśmie wolę zawarcia kolejnej umowy, co nigdy nie było zamiarem stron i nigdy dotychczas nie było to praktykowane, jak też w żaden sposób nie wynika z ww. regulacji ZUZP. W pełni zatem prawidłowo  wskazujemy i zwracamy się o natychmiastowe zaprzestanie ww. praktyk jako niezgodnych z wewnętrznym prawem pracy.

Wobec powyższego, w konsekwencji ponownie zwracamy się o zweryfikowanie wszystkich dotychczas zawartych umów o pracę na czas określony po przepracowaniu jednego roku w Koleje Śląskie Sp. z o.o. w taki sposób aby skutecznie doprowadzić do zmiany umowy na czas nieokreślony, tj. doprowadzić co najmniej do złożenia przez pracodawcę oferty zatrudnienia na podstawie takiej umowy. Wzywamy jednocześnie, w przypadku sytuacji wątpliwych, o ich rzetelne i obiektywne uzasadnienia jak i przedstawienia wyników takiego działania pracownikowi jak i reprezentującej go organizacji związkowej.  

 

Informujemy jednocześnie, iż w przypadku dalszej praktyki pracodawcy niezgodnej z ww. postanowieniem ZUZP, pracownicy, którzy nie otrzymają oferty zatrudnienia na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony na podstawie ww. postanowienia ZUZP, w sytuacji gdy nie będzie to w żaden sposób uzasadnione lub uzasadnione nieobiektywnymi przesłankami – korzystając z pomocy naszych organizacji wystąpią na drogę sądową do Sądu Pracy celem uzyskania wyroku stwierdzającego obowiązek złożenia przez pracodawcę takiej oferty. Możliwość taką stwarza sam ZUZP będąc zgodnie z art. 9 kodeksu pracy zakładowym źródłem prawa pracy. W toku postępowania, to na pracodawcy będzie spoczywał ciężar dowodu i wykazania jakimi okolicznościami kierował się nie składając takiej oferty. Jednocześnie w oczywisty sposób nie może to być przytaczane jedynie ogólnikowo i bez żadnego dodatkowego uzasadnienia „dobro zakładu pracy” jako, że nie jest to przewidziana ww. postanowieniem ZUZP przesłanka do odmowy złożenia ww. oferty.  

Przypominamy także i zgodnie z § 69 ZUZP treść postanowień układu wyjaśniają wspólnie strony, które go zawarły,  a w przypadku nie uzgodnienia wspólnego stanowiska, strony będą dążyć do znalezienia wspólnego rozwiązania; jednak w przypadku nie uzgodnienia wspólnego rozwiązania strony wystąpią o przedłożenie niezależnej opinii przez uzgodnionego eksperta, powołanego za zgodą stron. Koszty zasięgnięcia opinii strony pokrywają w równych częściach. Wobec powyższego informujemy także, iż nasze organizacje rozważają możliwość wdrożenia opisanej procedury w odniesieniu do niniejszej sprawy.