W związku z rozpoczętymi działaniami Spółki polegającymi na wręczaniu pracownikom umów zmieniających warunki zatrudnienia w zakresie miejsca pracy, wnosimy stanowczy protest co do dalszych działań w tym zakresie, tym samym natychmiastowego wycofania się Spółki z powziętej jednostronnie, bez udziału strony społecznej decyzji. Jednocześnie przypominamy iż zapisy regulujące miejsce pracy stanowią jeden z zapisów protokołu rozbieżności stanowiącego integralną część Zakładowego Układu Zbiorowego Pracy dla pracowników Kolei Śląskich Sp. z o.o. Zgodnie ze wspólnie uzodnieniami, po zarejestrowaniu ZUZP strony układu powinny natychmiast zasiąść do negocjacji zapisów zawartych w protokole rozbieżności, natomiast po półrocznym okresie obowiązywania ZUZP miała nastąpić pierwsza wspólna jego ocena. W naszej ocenie zmiany miejsc pracy pracownikom, bez uzgodnień z organizacjami będącymi sygnatariuszami ZUZP jasno wskazują na próbę wprowadzenia niekorzystnych dla pracowników rozwiązań w tym zakresie jeszcze przed zarejestrowaniem Układu co praktycznie może uniemożliwić w momencie wejścia ZUZP w życie zawarcia kompromisu w przedmiotowej sprawie. Takie działanie jest jawnym złamaniem wcześniejszych uzgodnień, działaniem w złej wierze Zarządu Spółki Koleje Śląskie, stawiające pod znakiem zapytania transparentną współpracę Zarządu Spółki ze stroną społeczną. Wnosimy o zwołanie w trybie pilnym spotkania we wnoszonej kwestii i natychmiastowego zaprzestania procedury zmiany treści umów o pracę w zakresie zapisów o miejscu pracy do momentu poczynienia uzgodnień w tym zakresie ze stroną społeczną.
Jednocześnie informujemy, że w przedmiotowej kwestii przedłożone zostało poniższe stanowisko.
Z uzyskanych przez nasze organizacje informacji wynika, iż wszystkim pracownikom Działu Trakcji i Drużyn Konduktorskich jak też i innym, bez wyjątku, przedstawiane są do akceptacji aneksy do umów o pracę zawierające zmianę w zakresie miejsca wykonywania pracy. Dotychczasowe miejsce wykonywania pracy w postaci najczęściej określonej tj. województwo Śląskie zamieniane jest na miejsce pracy określone w postaci szerszego obszaru geograficznego w postaci kilku województw, a także obszarów poza granicami kraju tj. Morawy Republika Czeska. Wprowadzane rozwiązanie jak wiadomo bezpośrednio wpływa na możliwość uznania wykonywania danych zadań służbowych bądź jako wykonywanych w ramach miejsca pracy bądź tez w ramach tzw. podróży służbowej, inaczej delegacji. Znając stanowisko Sądu Najwyższego w przedmiocie określania stałego miejsca pracy w umowach o pracę zawarte w uchwale Składu Siedmiu Sędziów Sądu Najwyższego - Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych z dnia 19 listopada 2008 r. II PZP 11/2008 pragniemy zwrócić uwagę na praktykę pracodawcy sprzeczną z ww. uchwałą.
Otóż istotą obecnego poglądu prawnego przyjmowanego przez doktrynę prawa pracy oraz właśnie orzecznictwo Sądów, w tym właśnie SN jest to, iż brak jest akceptacji dla zupełnej dowolności stron stosunku pracy w przedmiocie określania stałego miejsca pracy. Jak bowiem wyraźnie wskazał SN w powoływanej uchwale:
„(…) Sposób określenia miejsca pracy musi być bowiem powiązany z rodzajem pracy (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 kwietnia 2001 r. I PKN 350/2000 OSNP 2003/2 poz. 36). Ad casum powstaje pytanie, czy swoboda w ustalaniu miejsca świadczenia pracy zezwala na takie ukształtowanie miejsca świadczenia pracy, by obejmowało ono pewien obszar geograficzny, a nie stały punkt, czy stałe punkty. Odpowiedź jest jednoznaczna. Takie ukształtowanie miejsca świadczenia pracy jest możliwe, bowiem żaden przepis nie wyklucza takiego postanowienia umowy. Wypada też zasygnalizować, iż interpretacja przeciwna - zgodnie z którą nie byłoby możliwości określenia miejsca świadczenia pracy na zasadzie określenia obszaru, na którym wykonuje swą pracę pracownik mobilny - prowadziłaby do sytuacji, w której pracownicy mobilni nie mieliby w ogóle oznaczonego miejsca pracy, co dyskryminowałoby tę grupę pracujących. Mówiąc o obszarowo określonym miejscu świadczenia pracy trzeba jednak poczynić pewne zastrzeżenie. Mianowicie miejsce świadczenia pracy pracownika mobilnego oznaczające pewien obszar jego aktywności zawodowej musi odzwierciedlać rzeczywisty stan rzeczy. Ma zatem być to obszar, w którym pracownicy mobilni będą na stałe zobowiązani do przemieszczania się, będą wykonywać przewozy na tym właśnie obszarze. Niezsynchronizowane z rodzajem pracy oznaczenie miejsca pracy może prowadzić do oceny, iż postanowienie dotyczące miejsca pracy jest nieważne z mocy art. 58 § 3 kc w zw. z art. 300 kp.(…)”
Nawiązując do przedstawionego poglądu prawnego pragniemy zwrócić uwagę, iż obecna praktyka pracodawcy w zakresie nowego określania stałego miejsca pracy
i proponowanych zmian w umowach o pracę świadczy, o tym, iż brak jest jakiejkolwiek analizy poszczególnych przypadków pracowników w zakresie rzeczywistego tj. przede wszystkim stałego wykonywania obowiązków pracowniczych na proponowanym obszarze geograficznym. Zdarzają się bowiem przypadki, w których pracowników, niewykonującym w sposób stały lub prawie w ogóle (np. raz do roku, dwa razy do roku) obowiązków pracowniczych na danym obszarze, jest on wskazywany jako stałe miejsce pracy. Innymi słowy następuje określanie miejsca pracy w oderwaniu od rodzaju wykonywanej pracy, pracownicy „wrzucani są do jednego worka” bez analizy faktycznego wykonywania przez nich obowiązków służbowych. Prowadzi to do sytuacji wskazanej powyżej, tj. niezsynchronizowane z rodzajem pracy oznaczenie miejsca pracy może prowadzić do oceny, iż postanowienie dotyczące miejsca pracy jest nieważne z mocy art. 58 § 3 kc w zw. z art. 300 kp. Nadto osoby takie, które raz bądź dwa razy do roku wykonywać będą obowiązki służbowe poza swoim faktycznym stałym miejscem pracy uprawnione będą do świadczeń z prawa pracy związanych z podróżą służbową, z których jak wynika z zapowiedzi samych pracowników nie zamierzają zrezygnować.
W związku z powyższym zwracamy się o rzetelne analizowanie przypadków proponowanych zmian w umowach o pracę w zakresie stałego miejsca pracy, tak aby jego określanie następowało w sposób odzwierciedlający faktyczne i rzeczywiste wykonywane obowiązków służbowych przed danego pracownika, a nie w sposób prowadzący jedynie do unikania przez pracodawcę ewentualnych świadczeń związanych z podróżami służbowymi. Ponownie nadmieniamy, że takie zmiany, jeśli nie odzwierciedlają rzeczywistego stanu są nieważne z mocy prawa.